Aleksiej Iwanowicz Rykow, ros. Алексей Иванович Рыков – rosyjski socjaldemokrata i komunista. Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych RFSRR 1924–1929, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR 1924–1930, członek Biura Politycznego RKP/WKP 1922–1930, członek Komitetu Centralnego RKP/WKP 1920–1934, zastępca członka KC 1934–1937, członek Komitetu Wykonawczego Kominternu .
Pochodził z rodziny chłopskiej, ojciec po przeprowadzce do Saratowa zajmował się drobnym handlem, zmarł w 1889 podczas epidemii cholery. Aleksiej po ukończeniu w 1900 gimnazjum wstąpił na wydział prawa Uniwersytetu Kazańskiego, studiów nie ukończył w związku z przejściem na stopę nielegalną. Do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji wstąpił w 1898, członek frakcji bolszewików, organizował strajki i demonstracje. Pracował jako działacz partyjny w Moskwie, St. Petersburgu. Odegrał aktywną rolę w rewolucji 1905 roku. Wielokrotnie aresztowany i zsyłany.
W 1917 został członkiem KC SDPRR i Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Po przewrocie bolszewickim komisarz ludowy spraw wewnętrznych w pierwszej Radzie Komisarzy Ludowych. Zwolennik rządu koalicyjnego wszystkich rosyjskich partii socjalistycznych , w obliczu oporu Lenina wobec tej koncepcji podał się 17 listopada 1917 do dymisji ze składu Rady Komisarzy Ludowych . W grudniu 1917 w demokratycznych wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji wybrany na deputowanego z listy partii bolszewików .
W latach 1918–1921 przewodniczący Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej i w latach 1921–1924 wiceprzewodniczący Rady Komisarzy Ludowych. Od 1922 był członkiem Biura Politycznego KC RKP. Po śmierci Lenina został przewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych ZSRR i równolegle przewodniczącym Rady Komisarzy Ludowych RFSRR .
Poparł wraz z Nikołajem Bucharinem Józefa Stalina, Grigorija Zinowjewa i Lwa Kamieniewa przeciwko Lwu Trockiemu, następnie Stalina przeciwko lewicowej opozycji . W 1929 wystąpił razem z Bucharinem przeciwko odejściu od polityki NEPu – przeciw przymusowej kolektywizacji rolnictwa i przyspieszonej budowie przemysłu ciężkiego, co Stalin nazwał odchyleniem prawicowym. W maju 1929 został odwołany z funkcji premiera RFSRR, w grudniu 1930 z funkcji premiera ZSRR i z Biura Politycznego. Jego miejsce w rządzie RFSRR zajął Siergiej Syrcow, w rządzie ZSRR – Wiaczesław Mołotow. W latach 1931–1936 był komisarzem ludowym łączności.
W czasie wielkiej czystki, 27 lutego 1937 w czasie plenum KC WKP został aresztowany przez NKWD. Podsądny w pokazowym trzecim procesie moskiewskim przed Kolegium Wojskowym Sądu Najwyższego ZSRR pomiędzy 2 a 13 marca 1938 . 13 marca 1938 skazany na śmierć z zarzutu o udział w organizacji kontrrewolucyjnej i szpiegostwo. Rozstrzelany wraz z innymi podsądnymi 15 marca 1938 w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą, tam też pochowany anonimowo.
Zrehabilitowany 4 lutego 1988 postanowieniem plenum Sądu Najwyższego ZSRR.
Odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru .
Wikipedia
✵
25. Luty 1881 – 15. Marzec 1938
