Jan Strzelecki: Cytaty o świecie

„Braterstwo oznacza utożsamienie się z kimś drugim, nieoddzielanie jego losu od swojego; więcej nawet – widzenie jego niebezpieczeństwa wyraźniej niż swego, doznanie, że jego śmierć jest trudniejsza do przeżycia niż własna. Braterstwo jest łatwością przekraczania tych granic, które filozofowie głoszący samotność człowieka uznają za nieprzekraczalne, za linię, za którą jest już tylko milczenie lub powrót własnego głosu. Tkwiliśmy głęboko wewnątrz słowa „my”, słowa, w którym fenomenologowie widzą wyraz oznaczający szczególną jakość doświadczenia, jakość kształtującą odbiór świata, nadającą nam inny wymiar istnienia. W kręgu tego wymiaru – jeśli w nim jesteśmy naprawdę, nie tylko w wyobrażeniu, w udaniu przed sobą, w poczuciu powinności bycia innymi, niż jesteśmy, w osadzie chrześcijańskości, będącym już tylko tajonym wstydem – istotnie odbieramy świat inaczej, jesteśmy w inny sposób, i to z poczuciem oczywistości, które dziwnym czyni wszelki odmienny sposób przeżywania.”

Jan Strzelecki

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O śmierci , O losie , O świecie , O samotności

„W czasie, w którym świat tak przytłaczał człowieka – człowieka, którym byliśmy my wszyscy – przedmiotowe filozofie nie mogły stać się naszymi filozofiami. Cóż przedmiotowa filozofia powiedzieć mogła o nadziei? Cóż o godności? Cóż w ogóle o człowieku? Filozofie te, bez względu na to, czy mienią się idealizmami, czy materializmami, człowiek interesuje jedynie w swoich własnościach poznawczych, zwróconych, jako dobre czy liche narzędzie, ku scenie pozaludzkiego świata. Nas interesował człowiek w świecie, i to w takim świecie, jaki stanowił nasze otoczenie, który nad nimi ciążył jak potężny słup ciśnienia mierzącego naszą kruchość lub nasz opór. W naszym oporze nie chodziło o ocalenie nas samych; to zyskiwało się nierównie pewniej przez uległość. Nasz opór był oporem przeciwko światu, który oni chcieli ludziom zgotować.(…) Nasz opór był aktem moralnego podmiotu, nie dało się go ani wywieść, ani uzasadnić wyłącznie przedmiotową wiedzą.”

Jan Strzelecki

Źródło: Próby świadectwa, w: Ślady tożsamości, Warszawa 1989; cyt. za: kulturologia.uw.edu.pl http://www.kulturologia.uw.edu.pl/page.php?page=tekst&haslo=strzelecki

O świecie , O czasie

„Powszechne zaznanie sytuacji poniżenia społecznego w warunkach narodowego ucisku wytworzyło szerokie poczucie łączności, wspólnotę (…) Świat społeczeństwa rozdartego kategoriami z czasów kapitalizmu stawał się światem z tamtego, przedwojennego brzegu.”

Jan Strzelecki

wymieniając jedyną pozytywną funkcję wojny.
Źródło: Próby świadectwa, Warszawa 1971.

O wojnie , O świecie