Jan Karski: Mówić

„W Polsce istnieje antysemityzm. Ja się nie waham tego mówić publicznie. Żydzi mają prawo wymagać, żeby władze, sfery naukowe, uniwersytety, elita kulturalna, elita polityczna wyraźnie, głośno oświadczyły: Podejmiemy wszelkie środki, żeby antysemityzm w Polsce przestał istnieć (…) Kilkanaście lat temu w Paryżu chuligani zbezcześcili synagogę. Jaka była reakcja rządu? Ówczesny prezydent Mitterand szedł w pochodzie protestacyjnym, a z nim prawie cały rząd, większość Zgromadzenia Narodowego i sto tysięcy mieszkańców Paryża… W Polsce tego nie ma.”

Jan Karski

Źródło: Maciej Wierzyński, Emisariusz. Własnymi słowami, PWN, Warszawa 2012.

„Przecież Rosjanie bardziej ucierpieli od komunizmu niż Polacy. Stalin urządził nam Katyń, ale Rosjanie mieli sto Katyniów. Ponieśli większe straty w łagrach i na zsyłkach niż Polacy. A więc trzeba mówić, że my, powojenne pokolenie polskie, nie jesteśmy odpowiedzialni za Żółkiewskiego w Moskwie, a i wy nie jesteście odpowiedzialni za zbrodnie czy błędy waszych przodków. Wyciągamy do was rękę.”

Jan Karski

Źródło: Maciej Wierzyński, Emisariusz. Własnymi słowami, PWN, Warszawa 2012.

O stracie

„Przede wszystkim odniosłem wrażenie, że cała ludność dzielnicy z jakiegoś powodu znalazła się na ulicy. Idąc chodnikiem, potykaliśmy się o kobiety, mężczyzn i dzieci. Byli ubrani tak nędznie, że nasze ubrania wydały mi się jakimiś strojami wieczorowymi. Byli wychudzeni, głodni i chorzy.
Siedzieli na ziemi, usiłując żebrać lub coś sprzedać. Jakieś nędzna resztki tego, co im pozostało. Niekiedy przedmioty wręcz surrealistyczne. Jakaś kobieta trzymała przed sobą abażur lampy. Chłopiec obok niej wyciągał przed siebie karafkę w kształcie ryby i puste blaszane pudełko po paście do butów „Kiwi”. Mijali nas ludzie o dzikim spojrzeniu błyszczących od gorączki oczu. Gdzieś biegli, śpieszyli się. Czegoś gwałtownie szukali. Może – kogoś.
W powietrzu wisiało nienaturalne napięcie, chorobliwa aktywność, jakby przedśmiertne pobudzenie. Swoją sztuczną ruchliwością i zabieganiem chcieli oszukać śmierć?
Panował smród. Ulice były nie sprzątane. Rynsztoki wypełnione fekaliami. I trupy. Nagie trupy…
… Wyjrzałem przez okno. Środkiem ulicy szło dwóch młodych Niemców w mundurach. Byli wysocy, wysportowani. Jeden z nich trzymał w ręku pistolet. Ulica była pusta. Wodził wzrokiem po oknach. Przystanęli. Ten z pistoletem uważnie wpatrywał się teraz w jakiś punkt. Uniósł broń i starannie wycelował. Padł strzał. Doleciał nas brzęk szkła i rozpaczliwy okrzyk bólu. Strzelający uniósł rękę w geście satysfakcji. Jego kolega zamaszyście poklepał go po plecach. Następnie ruszyli wolnym krokiem w kierunku bramy wyjściowej getta. Gestykulowali, śmiali się, coś do siebie głośno mówili…”

Jan Karski

relacja Karskiego z pobytu w getcie warszawskim.
Tajne państwo: opowieść o polskim Podziemiu

O śmierci , O kobietach , O dzieciach , O ludziach

„Kto nie mówi po niemiecku – milczy. W tramwajach, sklepach, urzędach, na ulicy, w kawiarniach, fabrykach, domach publicznych, kinach – wszędzie panuje język niemiecki. Nigdzie nie słychać języka polskiego, poza ścisłym gronem rodzinnym. Jeżeli w ogonku po chleb, drzewo czy kartofle – ośmieli się ktoś mówić po polsku głośno – grozi mu, że zostanie odepchnięty na koniec, lub nic nie dostanie.”

Jan Karski

Źródło: Raport Karskiego. Sytuacja ogólna w kraju (1940), s. 2 http://karski.muzhp.pl/misja_raporty_karskiego_kraj.html

O domu , O drzewach , O języku słowackim