Antoine Laurent de Lavoisier – francuski fizyk i chemik, stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej.
Sformułował pierwszą wersję prawa zachowania masy, wykazał, że tlen jest niezbędny przy spalaniu oraz w procesie produkcji kwasów , udowodnił nieprawdziwość teorii flogistonu, obalił starożytną teorię żywiołów jako podstawowych składników materii i przyczynił się do zreformowania nomenklatury chemicznej.
Uczęszczał do College Mazarin, gdzie studiował chemię, botanikę, astronomię i matematykę. Jego pierwsze prace dotyczące chemii opublikowano w 1764 r. W 1767 r. pracował jako geolog w Alzacji i Lotaryngii. Został wybrany członkiem Francuskiej Akademii Nauk w 1768 r. W roku 1771 ożenił się z trzynastoletnią wówczas Marie-Anne Pierrette Paulze, która tłumaczyła dla niego z angielskiego i ilustrowała jego książki. Od 1775 r. służył w administration royale des poudres, gdzie jego praca doprowadziła do ulepszeń w produkcji prochu strzelniczego i wynalezienia nowej metody produkcji saletry.
Najważniejsze eksperymenty Lavoisiera dotyczyły natury zapłonu i spalania. Ukazały one, że wymienione procesy polegają na łączeniu się substancji z tlenem. Udowodnił on także, że tlen odgrywa kluczową rolę przy oddychaniu zwierząt i roślin oraz w procesie rdzewienia metali. Wyjaśnienia Lavoisiera uchyliły teorię flogistonu, która postulowała, że materiały podczas spalania uwalniają substancję zwaną flogistonem. Odkrył on także, że wodór w połączeniu z tlenem tworzy wodę. W Sur la combustion en general i Considérations Générales sur la Nature des Acides ukazał, że "powietrze", będąc składnikiem procesu spalania, jest także źródłem kwasowości. W 1779 "powietrze" odpowiedzialne za spalanie nazwał tlenem , a pozostałą cześć powietrza nazwał azotem . W Reflexions sur le Phlogistique , Lavoisier wykazał niespójność teorii flogistonu.
Eksperymenty Lavoisiera należały do pierwszych, w których stosowano metodę ilościową. Pokazał on, że mimo zmian stanu materii podczas reakcji, jej ilość jest taka sama przed i po reakcji chemicznej. Spalając fosfor i siarkę zauważył, że produkt reakcji ważył więcej niż jej substraty. Wykazał, że nadwyżka wagi jest rekompensowana ubytkiem masy powietrza. Te eksperymenty dały podstawę do sformułowania prawa zachowania masy. Lavoisier badał także skład chemiczny wody, której składniki nazwał tlenem i wodorem. We współpracy z francuskim uczonym Claude-Louisem Bertholletem Lavoisier skomponował chemiczną nomenklaturę . Nazewnictwo w dużej części jest wykorzystywane także współcześnie, jak np.: kwas siarkowy, siarczany.
Jego dzieło Traité Élémentaire de Chimie jest uważane za pierwszy nowoczesny podręcznik chemii; zawiera ono podglądy Lavoisiera na teorie chemiczne, formułuje prawo zachowania masy i zaprzecza istnieniu flogistonu. Lavoisier precyzuje także pojęcie pierwiastka, definiując go jako substancję prostą, która nie może być rozbita na składniki żadną metodą analizy chemicznej. Sformułował także teorię o łączeniu się pierwiastków w związki chemiczne. Podręcznik zawiera także listę następujących pierwiastków: tlen, wodór, azot, fosfor, rtęć, cynk i siarka. Lista zawierała także światło i ciepło, które Lavoisier także uważał za substancje.
Prace Lavoisiera uznaje się za ostateczne obalenie wywodzącej się ze starożytnej Grecji koncepcji pięciu żywiołów, majacych być podstawowymi budulcami materii .
Duże znaczenie w życiu Lavoisiera miało zainteresowanie prawem, które prowadziło do zainteresowania się polityką. W wieku 26 lat uzyskał stanowisko poborcy podatkowego w Ferme Generale, prywatnym przedsiębiorstwie zajmującym się poborem podatków, gdzie próbował wprowadzić zmiany we francuskim systemie finansowym i podatkowym. Pracując dla rządu, opracowywał system miar mający zapewnić uniformizację wag w całej Francji. Jako jeden z 28 francuskich poborców podatkowych został okrzyknięty przez rewolucjonistów zdrajcą i zgilotynowany w Paryżu w roku 1794. Na prośbę uczonego, by egzekucję przesunąć o kilka dni z powodu pracy nad eksperymentem naukowym, przewodniczący trybunału rzekł: "Republika nie potrzebuje uczonych".
Jego nazwisko pojawiło się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla.
== Przypisy ==
✵
26. Sierpień 1743 – 8. Maj 1794
