Andrzej Leder: Społeczeństwo

„Musimy też pamiętać, że kwestia deklarowanych poglądów nie ma bezpośredniego przełożenia na praktyki społeczne – przecież w Polsce kobiety masowo dokonują aborcji, na pewno częściej niż w Szwecji czy Francji, gdzie ten zabieg jest dozwolony. I w Polsce wykonują je lekarze, którzy oficjalnie powołują się na klauzulę sumienia. Mówię o tym, bo wprawdzie praktyka obyczajowa społeczeństwa polskiego wcale nie musi być bardzo konserwatywna, ale ważne jest jednak to, co legitymizowane przez dyskurs publiczny.”

Andrzej Leder

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Pustka po lewicy http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20151218/leder-pustka-po-lewicy, krytykapolityczna.pl, 19 grudnia 2015.

O kobietach

„Podstawowa przestrzeń, w której duża część Polaków funkcjonuje, w której realizuje praktyki społeczne, to klanowo rozumiana rodzina. Tyle że ona jest wymierzona przeciwko reszcie społeczeństwa, przeciwko innym klanom, a jej partykularny interes realizowany jest kosztem dobra publicznego. To cecha typowa społeczeństw, którym przez długi czas brakowało instytucjonalnej autonomii i zbiorowej podmiotowości. I nie myślę tu tylko o zaborach, ale o wielowiekowej kondycji chłopskiej. Taka podstawowa struktura funkcjonowania jest zarazem bardzo konserwatywna, bo zakłada naturalną nierówność i niemal permanentny konflikt – nie konflikt polityczny, ale klanowy – jako swój modus działania. I kiedy myślimy o przejściu członków takiej struktury do jakiejś szerszej, bardziej pojemnej wspólnoty, to naturalnie będzie nią naród rozumiany w kategoriach etniczno-religijnych; naród to taki wielki klan, religia zaś to właściwie jedyny dostępny język uniwersalny.”

Andrzej Leder

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Pustka po lewicy http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20151218/leder-pustka-po-lewicy, krytykapolityczna.pl, 19 grudnia 2015.

O rodzinie , O religii , O myślach , O czasie

„Polacy pracują najwięcej w Europie! Że można podjąć inną decyzję, pokazuje przykład społeczeństwa francuskiego, gdzie pracuje się znacznie mniej i ma się więcej dzieci – co dotyczy, wyjaśniam dla islamofobów, również „etnicznych” Francuzów, a nie tylko imigrantów. Panuje tam sposób myślenia, że intensywna praca, firmy, korporacje – choć potrzebne dla zagwarantowania dobrobytu – „nie są najważniejsze”. Ba, tam istnieje ogromna, rozbudowana kultura mieszczańskiej sztuki życia, która ma ogromną wagę dla codziennych praktyk życiowych. Moim zdaniem to jest „kulturowe” wytłumaczenie, dlaczego Francuzi, jako jedno z niewielu europejskich społeczeństw, mają przyrost naturalny. Oczywiście są też wytłumaczenia ekonomiczne i społeczne.”

Andrzej Leder

Źródło: rozmowa Michała Sutowskiego, Pustka po lewicy http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20151218/leder-pustka-po-lewicy, krytykapolityczna. pl, 19 grudnia 2015.

O dzieciach , O myślach , O decyzjach , O myśleniu