Barbara Engelking-Boni cytat: „Dla Żydów, którzy próbowali się ratować, zagrożeniem byli w pierwszym rzędzie Polacy-katolicy, nie Niemcy. To nie Niemc…”

„Często to Polacy stanowili główne zagrożenie dla ukrywających się Żydów. Wszak Niemcy nie chodzili po domach, nie zaglądali do lasów.”

Barbara Engelking-Boni (1962) uczona polska, historyk

Źródło: Ilu Żydów zamordowali Polacy? http://www.newsweek.pl/polska/spoleczenstwo/ilu-zydow-zamordowali-polacy-holokaust-przemilczany,film,425897.html, newsweek.pl, 12 kwietnia 2018.

„Armia Krajowa zaś, która była ramieniem zbrojnym tego rządu [Rządu RP na uchodźstwie], nie przyjmowała do swoich szeregów Żydów, a i w wielu przypadkach Żydów zabijała. (…) Mówiąc zaś szerzej, wiele tysięcy Polaków zabiło Żydów, wydawało Żydów, przekazywało ich nazistom.”

Efraim Zuroff (1948) izraelsko-amerykański historyk zwany „ostatnim łowcą nazistów”

Źródło: Efraim Zuroff dla „Rzeczpospolitej”: wielu Polaków odegrało rolę w Holokauście https://wiadomosci.onet.pl/kraj/efraim-zuroff-dla-rzeczpospolitej-wielu-polakow-odegralo-role-w-holokauscie/vzbewsf, onet.pl, 2 lutego 2018

„Oczywiście Polacy zabijali Żydów w Jedwabnem, zabijali w lasach, byli szmalcownicy, polska policja otaczała getta. Nie można jednak rozumieć Holocaustu, ograniczając punkt widzenia do działania członków danego narodu. Tymczasem mam wrażenie, że polskie dyskusje głównie wokół tego się toczą.”

Timothy Snyder (1969) amerykański historyk

Źródło: wywiad Adama Leszczyńskiego, Mord bez granic, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 maja 2011.

„Ilu Żydów zostało zabitych przez Polaków? Żaden badacz nie jest w stanie podać wiarygodnej liczby. (…) Tymczasem mamy 6,7 tys. polskich sprawiedliwych. I jeśli założyć, że każdy uratował po kilku Żydów, mamy może 20 tys. uratowanych. (…) Liczba tych, którzy zabijali Żydów, jest znacznie większa niż sprawiedliwych.”

Efraim Zuroff (1948) izraelsko-amerykański historyk zwany „ostatnim łowcą nazistów”

Źródło: Efraim Zuroff dla „Rzeczpospolitej”: wielu Polaków odegrało rolę w Holokauście https://wiadomosci.onet.pl/kraj/efraim-zuroff-dla-rzeczpospolitej-wielu-polakow-odegralo-role-w-holokauscie/vzbewsf, onet.pl, 2 lutego 2018

„Nie ma żadnych wątpliwości, że za Holokaust byli odpowiedzialni Niemcy. Musimy jednak pamiętać, że wiele narodów współuczestniczyło w realizowaniu Holokaustu. W tym, o czym mówię z ubolewaniem, także naród polski. Przecież ile było wyroków wydanych przez AK na osoby, które ujawniały kryjówki dla Żydów. Te wyroki śmierci nie wzięły się znikąd. (…) odpowiedzialności za tragedię Żydów nie ponosi państwo polskie, bo ono zawsze potępiało Holokaust.(…) Nie możemy zapominać o tym, że wśród polskiego narodu także znajdowały się osoby, które najzwyczajniej w świecie popełniły zbrodnie, popełniły błędy. Tak samo, jak były takie osoby w narodzie słowackim, węgierskim, francuskim.”

Adam Bodnar (1977) polski prawnik

Źródło: Bodnar przeprasza za wypowiedź o Holokauście. „Ubolewam z powodu tego nieporozumienia” https://dorzeczy.pl/kraj/33091/Bodnar-Musimy-pamietac-ze-polski-narod-uczestniczyl-w-Holokauscie.html, dorzeczy.pl, 21 czerwca 2017.

„Piłka nożna to taka gra, w której 22 mężczyzn biega za piłką, a na końcu i tak wygrywają Niemcy.”

Gary Lineker (1960) piłkarz angielski

wypowiedziane po przegranym półfinałowym meczu z Niemcami w mistrzostwach świata we Włoszech w 1990.
Źródło: eurosport.pl http://www.eurosport.pl/pilka-nozna/m/2010/sparingi-przed-rpa_sto2344310/story.shtml

„Najboleśniejszą rzeczą dla mnie jest stosunek wsi do Żydów i powszechny triumf, że Żydów nie ma. Powszechny. I jeszcze jedno, o czym mało pisałem, a co jest świadomością moją straszną: mordowanie przez chłopów Żydów ukrywających się po lasach. Ilość tych incydentów i zbrodni, o których ja wiem… to jest straszny ciężar.”

Andrzej Bieńkowski (1946) polski malarz

Źródło: Nikt mi nie przybył, rozmowa Małgorzaty Borczak i Ewy Sławińskiej-Dahlig, „Nowe Książki” 2008, nr 3, s. 9; cyt. za: Jan Tomasz Gross, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów, współpraca I. Grudzińska-Gross, wyd. Znak, Kraków 2011, s. 105.

„Urodziłem się prawie 6 lat po zakończeniu wojny i do trzynastego roku życia wychowywałem się we wsi Chrostowo w okolicach Ostrołęki. Przed wojną mieszkało w niej kilku Żydów. Gdy byłem dzieckiem, rodzice pokazywali miejsca ich domów i wspominali o nich. Żydzi wracali także we wspomnieniach sąsiadów. Pamiętam kilka często powtarzanych opowiadań. Oto jedno z nich: W jakimś okresie wojny późnym wieczorem ktoś nieśmiało kołatał do drzwi domu. Był to Żyd, który uciekał z Warszawy. Wynędzniały brudny prosił o coś do jedzenia. Usłyszał: sami niewiele mamy; jest tylko chleb i słonina, a przecież ty jesteś Żydem i mięsa wieprzowego nie jesz. Przybysz odpowiedział: Teraz dla mnie nie ma przykazań, zjem, co mi dacie. Posiliwszy się przenocował, a nad ranem stwierdził: Muszę uciekać, nie mogę was narażać. Gdyby znaleźli mnie Niemcy, zabiliby i mnie, i was wszystkich. Nie mogłem zrozumieć, dlaczego Żyd musiał uciekać, dlaczego jadł słoninę, skoro jego religia surowo zabraniała mu tego, ani dlaczego Niemcy mieliby go zabić – i to nie tylko Żyda, lecz i całą polską rodzinę. Później zrozumiałem, że nad moim dzieciństwem krążył cień Szoah.”

Waldemar Chrostowski (1951)

Rozmowy o dialogu
Źródło: s. 293.

„Była to najbardziej obrzydliwa epoka, w której przyszło mi żyć. Niemcy zabijali i torturowali ludzi, ale nie zabijali duszy. Komuniści w powojennej Polsce zabijali duszę.”

Jerzy Nowak (aktor) (1923–2013) aktor polski

o PRL-u.
Źródło: „Tygodnik Powszechny” 24/07, 12 czerwca 2007 http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/nptc.htm

„Ludzie nie postrzegają się przez pryzmat narodów, jeśli nie są zindoktrynowani. Jeżeli ktoś jest refleksyjny i nie jest zamknięty na kontakty z innymi, to nie może w sposób jednoznaczny powiedzieć: Polacy są tacy, a Niemcy tacy.”

Krzysztof Niewrzęda (1964) polski prozaik, poeta i eseista

Źródło: W Berlinie przestałem się czuć emigrantem – rozmowa Tomira Mazura – „tomir pisze o kulturze” https://tomirmazur.wordpress.com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/

„Dla Żydów, którzy próbowali się ratować, zagrożeniem byli w pierwszym rzędzie Polacy-katolicy, nie Niemcy. To nie Niemcy biegali po wsiach i wyciągali Żydów z kryjówek w lasach. Niemcy, oczywiście, zabijali, ale ktoś im Żydów wskazywał albo przyprowadzał.”

Tematy

Barbara Engelking-Boni 13

Podobne cytaty

Pokrewne tematy