„Czy fałszywy jest wniosek, iż gdy miasta te budowano, język polski był na Śląsku językiem regionalnym? Czy nie można by z większymi pozorami uprawnienia czynić zarzuty Dolnoślązakowi za jego język niemiecki, niż czyni się to Górnoślązakowi z powodu jego języka polskiego? Tak wiele ignorancji wykazują wasi agitatorzy, którzy was tak głośno łają. To, co ganią, godne jest chwalenia.”

—  Johann Wilhelm Pohle

Pochodzi z Wikiquote. Ostatnia aktualizacja 4 czerwca 2021. Historia
Tematy
język , wniosek , powód , wiele , zarzut , uprawnienie , pozór , z powodu
Johann Wilhelm Pohle Fotografia
Johann Wilhelm Pohle 4
1742–1801

Podobne cytaty

Jerzy Bralczyk Fotografia

„Za język regionalny uważamy kaszubski, którego związki z polszczyzną są luźniejsze. Ma odmienną od języka polskiego historię.”

Jerzy Bralczyk (1947) polski językoznawca

Źródło: Agnieszka Kublik, Prof. Bralczyk: Śląski jest piękny, ale to dialekt, gazeta.pl, 8 kwietnia 2011 http://wyborcza.pl/1,75478,9401235,Prof__Bralczyk__Slaski_jest_piekny__ale_to_dialekt.html#ixzz1Jwr7afAH

„Przez siedem i pół roku spędzonych na Śląsku nigdy nie słyszałem tam języka niemieckiego. Tylko śląską gwarę, czyli jeden z polskich dialektów. W tym języku mówili do dzieci rodzice.”

Andrzej Pisowicz (1940)

Źródło: Elżbieta Dziwisz, Psychologiczna sylwetka językoznawcy, „Alma Mater” nr 144–149, czerwiec-wrzesień 2012, s. 49.

Fryderyk II Wielki Fotografia

„Ponieważ usilnie pragniemy, aby w tych okolicach i miejscowościach, gdzie poddani władają tylko językiem polskim, język niemiecki coraz więcej się rozpowszechniał, wobec czego polskim proboszczom polecono w przeciągu roku w języku niemieckim się wydoskonalić, ponieważ polscy nauczyciele mają być usunięci, a ich posady objąć ludzie, którzy rozumieją po niemiecku i po polsku i młodzież w języku niemieckim uczyć.”

Fryderyk II Wielki (1712–1786)

o germanizacji Polski.
Źródło: J. Michalski, Historia Polski 1764-1795. Wybór tekstów, Warszawa 1954, s. 106–107.

Bronisław Korfanty Fotografia

„Świadomość narodowa była tutaj od wielu setek lat, język polski nie zaginął, mimo że od około 600 lat Polski na tych terenach nie było. A jednak ludność na Śląsku posługiwała się językiem polskim, była wierna wierze katolickiej. Wtedy panowało takie porównanie: jak katolik, to Polak, jak ewangelik, to Niemiec.”

Bronisław Korfanty (1952) ekonomista polski, senator VI kadencji

Źródło: Aby o sprawach Śląska było trochę głośniej w Warszawie, naszdziennik.pl, 19 czerwca 2007 http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20070619&typ=po&id=po42.txt

„Na całym Górnym Śląsku, w szczególnej mierze jednak na zachodnim Górnym Śląsku, a mianowicie w latach między obu wojnami światowymi, u młodszej generacji, tym częściej przy tym na wsi, dokonało się przejście od języka dawnego do nowego, to znaczy od dialektów polskich do mówienia po niemiecku (…), o liczebności jednostek leksykalnych, które z gwar polskich zostały przejęte do mówionego języka niemieckiego przybliżone wyobrażenie daje trzytomowy słownik śląski długoletniego dyrektora niemieckiego atlasu językowego w Marburgu, Waltera Mitzki. Jest to kilkaset polskich gwarowych haseł leksykalnych, które ujęte są w tym słowniku śląskim, obejmującym w istocie nie tylko obszar górnośląski lecz cały Śląsk. To określa istotę właściwości górnośląskiej niemczyzny, która nie jest oparta na żadnym niemieckim dialekcie, raczej ukazuje się jako niemiecki język pisemny z polsko-gwarowym tworzywem (…), W swoich charakterystycznych rysach górnośląski krajobraz językowy okresu międzywojennego przedstawia się zatem jako typowy mieszany obszar językowy, na którym język niemiecki i język polski w różnych przejawach owego okresu egzystowały obok siebie i ze sobą.”

Reinhold Olesch (1910–1990)
Jolanta Tambor Fotografia

„Ślązacy na pewno odróżniają się od pozostałych obywateli językiem. Dążą do zachowania swojego języka. Przykładem są: bardzo częste wybory przez nauczycieli i uczniów ścieżek regionalnych w szkołach, powstawanie ciągle nowych słowników śląskich, konkursy mowy śląskiej, teksty o Śląsku pisane po śląsku, próby wprowadzania etnolektu śląskiego na deski teatralne i do literatury. Etnolekt śląski zasłużył więc w pełni na status języka regionalnego”

Jolanta Tambor (1958)

Źródło: Orędowniczka śląskiej mowy może zostać pełnomocnikiem wojewody, 10 marca 2011 http://katowice.gazeta.pl/katowice/1,35063,9234260,Oredowniczka_slaskiej_mowy_moze_zostac_pelnomocnikiem.html#ixzz1IUdVKGSO

Fryderyk II Wielki Fotografia

„Spodziewaliśmy się, że na mocy ponawianego upomnienia i zamianowania po szkołach na Górnym Śląsku nauczycieli władających językiem niemieckim i polskim, a uzdolnionych do nauczania języka niemieckiego, nauka tego języka rozszerzy się i rozpowszechni, tymczasem ku naszemu wielkiemu niezadowoleniu stwierdzamy, że mimo to nauka języka niemieckiego i jego rozpowszechnienie napotyka na wiele przeszkód (…) dziedzice nie zwracają uwagi na to, ażeby rodzice i mieszkańcy pomiędzy sobą językiem tym posługiwali i dzieci swoje do używania tego zniewalali; zdarza się nawet, że dziedzice sprzeciwiają się raczej zaprowadzeniu języka niemieckiego, w miejsce skażonego i zepsutego języka krajowego, i wcale go nie popierają. Zaledwie wiarę dać możemy temu, ażeby dziedzice i osoby, którym przecież zależeć powinno na uchylaniu stanu nieokrzesanego i ciemnoty i na usuwaniu zepsutego krajowego języka polskiego (przez co się owa okolica przedstawia niekorzystnie), sprzeciwiać się mogły rozpowszechnianiu języka niemieckiego jako jednego z głównych środków cywilizacji tamtejszych mieszkańców.”

Fryderyk II Wielki (1712–1786)

w kolejnym zarządzeniu germanizacyjnym wydanym we Wrocławiu 10 listopada 1773.
Źródło: Kazimierz Zimmermann, Fryderyk Wielki i jego kolonizacja rolna na ziemiach polskich, Tom I, Poznań 1915, s. 280–281.

Jarosław Gowin Fotografia

„Litości. Nie akceptuję tego z szacunku dla piękna języka polskiego. Język jest dobrem narodowym i trzeba szanować jego kanon. Pani minister i już.”

Jarosław Gowin (1961) publicysta, senator VI kadencji

o prośbie Joanny Muchy, aby zwracać się do niej „ministro”.
Źródło: wyborcza.pl http://wyborcza.pl/1,75515,11336690,Jestem_prawicowym_mastodontem.html, 14 marca 2012

„Fonetyczna i morfologiczna struktura polskich dialektów Górnego Śląska jest bez wątpienia polska – z częściowo archaicznymi cechami. To było i zawsze jest rzeczowo uzasadnione ujęcie slawistycznych badań językoznawczych. System deklinacyjny i koniugacyjny jest bez zarzutu słowiański w polskiej odmianie. Aspekt czasownikowy, jedna z cech językowych różniących zasadniczo język słowiański od niemieckiego, pozostał do dzisiaj nienaruszony. (…) Polskie dialekty Górnego Śląska wykazują zwykłą dla dialektów właściwą charakterystykę. Elementy archaiczne znajdują się obok dialektowych nowości. Poza tym polskie gwary Górnego Śląska odznaczają się licznymi zapożyczeniami ze słownictwa niemieckiego, zjawisko, które również w sensie dobrze pomyślanych uczuć patriotycznych stało się powodem, by mówić o rozwodnionym języku polskim. Rzeczowo bezzasadnym było natomiast określać polski język górnośląski jako język, który ulega rozkładowi i rozwija się od słowiańskiego ku niemieckiemu. Tę nienaukową wypowiedć możemy całkowicie pominąć. W dyskusjach naukowych nigdy nie odgrywała jakiejkolwiek roli. Są to więc dialekty polskie, które z powodu długiego, bo od lat trzydziestych XIV wieku, odosobnienia Śląska od Polski w następstwie historycznych rzeczywistości przejęły wiele ze słownictwa niemieckiego integrując to jednak w swój słowiańsko-polski system językowy. To słownictwo niemieckie, które podczas długiego odosobnienia Śląska od państwa polskiego w czasach czeskich, austriackich i pruskich zostało przejęte do dialektów górnośląskich, wzbogaciło się szczególnie w ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku mnogością nowoczesnych pojęć technicznych i administracyjnych z języka niemieckiego. Fonetycznie i morfologicznie zostało jednak zintegrowane i nie zdołało ono polskiej struktury tych dialektów zasadniczo zmienić lub wręcz rozkruszyć (…). Podobne zjawiska spotykamy w najrozmaitszych okolicach europejskiego obszaru językowego. Jednym z najbardziej zwracających na siebie uwagę przykładów ukazać można język rumuński, który mimo bogatych leksykalnych zapożyczeń słowiańskich zachował swój romański charakter językowy; bo jego struktura gramatyczna pozostała w swoich wschodnioromańskich właściwościach. Nie ma trudności dowieść polskiego charakteru dialektów górnośląskich, co zresztą w badaniach naukowych dialektologicznych nigdy nie było poddawane w wątpliwość.”

Reinhold Olesch (1910–1990)

Pokrewne tematy