Zyta Burbon-Parmeńska – w latach 1916–1918 cesarzowa Austrii i królowa Węgier, służebnica Boża Kościoła katolickiego.
Zyta była piątym dzieckiem Roberta I, ostatniego panującego księcia Parmy oraz jego drugiej żony Marii Antoniny, księżniczki portugalskiej z rodu Braganza. Jej siostra przyrodnią była Maria Luiza Burbon-Parmeńska, królowa Bułgarii.
Zyta swojego przyszłego męża, arcyksięcia Karola Habsburga, poznała jako osiemnastoletnia dziewczyna latem 1910 roku. Początkowo Zyta chciała wstąpić do klasztoru, ale podporządkowała się woli matki, która chciała by córka zasiadła na jakimś tronie. Karol oświadczył się jej w 1910 roku, zaraz potem kiedy dowiedział się, że o rękę księżniczki zabiegał też Jaime de Burbon.
Poślubiła go 21 października 1911 roku, w zamku Schwarzenberg. Małżeństwo Zyty i Karola okazało się bardzo udane, oboje byli w sobie zakochani. Cesarz Franciszek Józef był bardzo zadowolony z małżeństwa Karola. Ofiarował przyszłej cesarzowej w prezencie ślubnym piękny diadem z brylantów. Para dostała błogosławieństwo od papieża Piusa X, papież pisał w nim: W końcu Zyta zostanie cesarzową... tym gorzej dla niej.
21 listopada 1916 roku umarł cesarz Franciszek Józef I. Karol jako pierwszy w kolejce do tronu został koronowany wraz z Zytą, 30 grudnia, w Budapeszcie. Cesarz Karol wysłał swoich szwagrów, Ksawerego i Sykstusa, by próbowali wynegocjować pokój, który miał położyć kres wojnie. Zyta, przezywana Włoszką, natychmiast została oskarżona o to, że zaprotegowała mężowi swoich braci. Trudne okoliczności wojenne nie przysporzyły Zycie popularności: naród austriacki uważał ją za cudzoziemkę, intrygantkę, rządzącą mężem. Po zakończeniu wojny, 12 listopada 1918 roku, w Austrii proklamowano republikę. Za radą Zyty, Karol nie zgodził się abdykować. Para cesarska zmuszona do opuszczenia kraju udała się do Szwajcarii. Tam wraz z dziećmi żyła w bardzo ciężkich warunkach.
1 kwietnia 1922 roku cesarz Karol umarł na zapalenie płuc. Trzydziestoletnia zaledwie Zyta została sama z siedmiorgiem dzieci oczekując jeszcze nienarodzonej córki Elżbiety. Po przyjęciu przez hiszpańskiego króla Alfonsa XIII zajęła się wyłącznie rodziną. Później była cesarzowa udała się do Belgii. Republika Austrii zabroniła powrotu członkom dawnej rodziny cesarskiej, chyba że uznają państwo w nowej formie. Syn Otto wrócił tam po spełnieniu rządowego warunku wraz z rodzeństwem, ale Zyta nigdy nie zgodziła się na żaden kompromis.
Do Austrii wróciła dopiero w 1982 roku, serdecznie witana przez swoich dawnych poddanych. Zmarła siedem lat później, w wieku 97 lat. Jej ciało zostało przewiezione ze szwajcarskiego domu starców do Wiednia, gdzie została pochowana ze wszystkimi honorami w Krypcie Cesarskiej w Kościele Kapucynów.
10 grudnia 2009 ordynariusz Le Mans, bp Yves Le Saux, uroczyście otworzył proces beatyfikacyjny sługi Bożej cesarzowej Zyty. Jej małżonek, cesarz Karol, został beatyfikowany 3 października 2004 roku przez papieża Jana Pawła II.
„Nasz ojciec miał dwadzieścioro czworo dzieci. To była hałaśliwa i wesoła banda.”
Źródło: Erich Feigl, Zita de Habsburg, Memoires d’un empire disparu ze wstępem François Fejtő, Criterion histoire, Criterion, 1991, cyt. za: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, op. cit., s. 248.
Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, wyd. Muza, Warszawa 2014, s. 260.
Źródło: Jean des Cars, Kobiety, które zawładnęły Europą. Najpotężniejsze królowe, op. cit., s. 258.
przedstawiając w 1983 okoliczności śmierci Rudolfa Habsburga-Lotaryńskiego (twierdziła, że został zamordowany, a nie, jak się powszechnie uważa, popełnił samobójstwo).
Źródło: Isabelle Bricard, Leksykon śmierci wielkich ludzi, tłum. Anita i Krzysztof Staroniowie, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1998, ISBN 8305129713, s. 387.
