Krzysztof Niewrzęda: Na czasie cytaty (strona 4)

„Ból jest objawem buntu wobec tego, czego się doświadcza.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 76

O bólu

„Język „wielkiej” sztuki nie musi wyrastać z obszarów rozpościerających się ponad możliwościami percepcji potencjalnego odbiorcy.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

„Większość moich klientów mówiła o nich przyciszonym głosem i prawie wszyscy powtarzali: „Widzi pan. Wszystko przychodzi z powrotem”. W taki sposób jakby od dawna na tych chłopców czekali. Jakby byli dumni, że oni nadeszli. Jakby był to dowód tego, iż w imię wyższych wartości trzeba się zgodzić na wyrzeczenia. Starsi ludzie mieli nawet łzy wzruszenia w oczach. Marzyli o tym, by przypisać siedzącym na schodach chłopcom winę za wszelkie niegodziwości, w zamian za choćby tylko chwilę ponownej wielkości całego narodu. Chłopcy nie wykazywali jednak najmniejszej inicjatywy. Siedzieli tylko i popijali piwo. Nieumundurowani i zgodni z konstytucją. Ale ich ogolone głowy wskazywały na to, że gotowi są do bohaterskich czynów.”

Krzysztof Niewrzęda

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 119

O ludziach , O piwie , O czekaniu , O łzach

„Zmierzam w kierunku stacji Pankow, rozmyślając po drodze o stylu pisarstwa Niewrzędy, który tak trudno zdefiniować, bo z każdą nową publikacją autor zmienia się niczym kameleon. To, co go wyróżnia i pozostaje niezmienne, to niesłychana dbałość o język, ogromna finezja w kreowaniu nowych terminów, melodyka. Choć szuka się podobieństw między nim a Gombrowiczem, czy Kapuścińskim, to Niewrzęda znakomicie zdaje sobie sprawę z własnej oryginalności na tyle, by nie szczędzić trudów na poszukiwanie własnego wizerunku. Jego oryginalność przejawia się także w odwadze demontowania istniejących rodzajów i gatunków literackich, w których mu po prostu za ciasno i tworzeniu nowych, skrojonych na własną miarę. Przesiąknięty na wskroś problemami globalnej cywilizacji i najbliższego mikrokosmosu lepi potem z tego niewiarygodne historie. A tym z kolei nie brak wiarygodności, bo gwarantuje ją ktoś, kto osobiście podróżuje wnikliwie po wielu ludzkich wnętrzach.”

Krzysztof Niewrzęda

Autorka: Dorota Hoffmann, Z pięciu minut wielki zamęt, „Wyspa” nr 2/2014.
O Krzysztofie Niewrzędzie

O podróżowaniu , O historii , O poszukiwaniu

„(…) rzeczywistość sama się przedstawia czytelnikowi moich książek. Sama wywołuje jego krytyczną reakcję, jeśli ma ona miejsce. I sama zmusza czytelnika, do tego, by również zastanowił się nad tym, nad czym ja się zastanawiam.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Niewrzęda: Rany, które wynikają z empatii – rozmowa Kamili Kasprzak dla „Krytyki Politycznej” http://www.krytykapolityczna.pl/kluby-kp/publicystyka/20130922/niewrzeda-rany-ktore-wynikaja-z-empatii

O książkach , O rzeczywostości

„Dlaczego miałbym się obrażać na mechanizmy rynku literackiego. Przecież większość z nas, nie zgadzając się na komunizm, opowiedziała się za kapitalizmem, konsumpcją, prostszym życiem – a więc za dominacją prostej literatury. Nie ma co się zatem łudzić, że literatura bardziej skomplikowana stanie się pokupna.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Emigrant więcej zyskuje niż traci – rozmowa Alana Sasinowskiego – „Kurier Szczeciński” 30. 11. 2009

O literaturze

„Pełnokrwiści autochtoni starają się bowiem śledzić każdy krok przyjezdnych. Pilnują praworządnego zachowania obcych w ich kraju i informują odpowiednie władze o każdym, najdrobniejszym nawet, wykroczeniu. Wszystko po to, by umocnić poczucie własnej lojalności, by móc nazywać się obywatelem. Trudno się zatem dziwić, iż u obcokrajowców wywołuje to niechęć do wychodzenia z mieszkań. Jest ona tym większa, im łatwiejsze do zauważenia są różnice między obcymi i tubylcami. Dlatego właśnie ludzie o innym kolorze skóry wychodzą na zewnątrz tylko wtedy, gdy jest to rzeczywiście niezbędne. Inni, póki nie da się im możliwości stałego „tu” przebywania, póki nie zgłębią tajemnic panującego „tu” porządku, przez całe lata zachowują się podobnie. Mają jednak tę przewagę, że ich obcość można stwierdzić dopiero, gdy się odezwą. Na pierwszy rzut oka nikt im jej nie jest w stanie zarzucić. W centrum miast spotyka się więc całe zastępy niemych mężczyzn, kobiet i dzieci. Milcząc, przeciskają się w tramwajach i sklepach. Milcząc, ustawiają się w kolejkach. Na postawione im pytania odpowiadają najchętniej ruchami ramion lub głowy. I tylko w ostateczności wypowiadają najprostsze zwroty – tak długo ćwiczone, żeby brzmiały jak najbardziej swojsko dla tutejszych.”

Krzysztof Niewrzęda

Poszukiwanie całości
Źródło: s. 59

O kobietach , O dzieciach , O ludziach , O tajemnicy

„Niemcy często bawią się w najlepsze w tych momentach, gdy nam chce się płakać lub jesteśmy zniesmaczeni.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nikt się o nas nie upomina – rozmowa Marii Kalczyńskiej – „Odra” Nr 2/2002

O płaczu

„Siegfried Lenz w „Muzeum ziemi ojczystej” określa naszą inność jako „szczególną zdolność Polaków do słyszenia niebiańskiej muzyki”, a więc kompletnie niepraktyczną właściwość. A jednak jedna z bohaterek jego powieści powiada: „Ździebko polskiej lekkomyślności wcale by nam nie zaszkodziło,…””

Krzysztof Niewrzęda

Tak jak nam nie zaszkodzi nieco więcej pragmatyzmu.
Źródło: Między nami – „Kurier” (Hamburg) Nr 23/1996

„Ostatnio czytałem, że szansę na przetrwanie mają tylko ci, którzy będą pracowali twórczo – mówił Sage. – Innych zastąpią maszyny. No, to trzeba postawić na sztukę albo na zajęcia pozalekcyjne. Chyba, żeby zostać psychiatrą. To może być niezła fucha – śmiał się. – Jak ludziska zaczną się nawalać z własnymi myślami, z powodu nadmiaru wolnego czasu, to trzeba ich będzie jakoś poskromić.”

Krzysztof Niewrzęda

Wariant do sprawdzenia
Źródło: s. 27

O czasie , O czytaniu

„W pereelowskiej Polsce nie darzono zbyt wielką sympatią ani NRD, ani jej mieszkańców. Najczęściej przypisywano im prusko-hitlerowsko-bolszewicką mentalność i określano mianem czerwonych Prusaków. Naprawdę jednak nic, albo niewiele, o nich wiedziano. Nie przeszkadzało to oczywiście w krytykowaniu i ośmieszaniu „enerdówka” i „enerdowców”, postrzeganych przez pryzmat wschodnioniemieckiego produkcyjniaka telewizyjnego noszącego tytuł „Telefon 110”. (…) Za najbardziej znanego, enerdowskiego, muzyka jazzowego uchodził Zbigniew Namysłowski, a za najbardziej popularną, enerdowską piosenkarkę – Maryla Rodowicz. Nikt prawie nie słyszał u nas, o takich grupach jak Silly czy Pankow, których teksty wywoływały wściekłość enerdowskich cenzorów i entuzjazm wschodnioniemieckich, punk-rockowych kontestatorów. Mało kto znał też w Polsce nazwiska takich malarzy, jak Georg Baselitz, czy Gerhard Richter. A jeśli znał, to najczęściej nie podejrzewał nawet, że są to artyści pochodzący z NRD i że któryś z nich mógł swego czasu być członkiem FDJ, co przydarzyło się Richterowi. FDJ była bowiem, nawet przez polskich komunistów, uważana za organizację żałosną.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Dla „Odry” z Berlina – „Odra” nr 2/2004

O muzyce , O czasie , Wściekłość

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Nie w rzędzie czyli „w poprzek” – rozmowa Józefa Plessa – „AKANT” Nr 4/2000

O charakterze

„Graham Greene, jeśli zbyt mocno odczuwał ból istnienia, to szedł do dentysty i kazał wyrwać sobie ząb. Jakikolwiek. Oczywiście bez znieczulenia. No bo chciał, żeby go coś bolało tak normalnie, po prostu, z jakiejś przyczyny. Ale nigdy nie wpadł na to, żeby pisać o tym wiersze, jak się zdarza polskim poetom współczesnym.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Najwięcej miejsca trzeba zostawić dla ciszy – rozmowa Marleny Cieślik w „Poezja światłem i mrokiem w rozgrywkach o życie” (UŚ, 2005)

O życiu , O bólu

„Czułem się jak bohater powieści, którą autor przestał nagle pisać. Bez pomysłu na ciąg dalszy zaciskałem w dłoni kawałek rozbitego lustra. Spływająca po nim krew plamiła podłogę, a ja tkwiłem w tej scenie, nie mogąc się z niej wyrwać. Zaskoczony przez sytuację, w której się znalazłem, nie potrafiłem podjąć jakiejkolwiek decyzji, a świadomość tego, że jestem zdany wyłącznie na siebie, pogrążała mnie jeszcze bardziej. Nie byłem nawet w stanie przewidzieć, co się wydarzy. Pozostawało mi zatem czekać na powrót autora.”

Krzysztof Niewrzęda

Wariant do sprawdzenia
Źródło: s. 105

O decyzjach , O czekaniu

„Niemiecki brak solidarności przejawia się, między innymi, w namiętności do składania donosów. Towarzysząc naszym sąsiadom od czasów kiedy stało się to tylko możliwe – a zatem od narodzin biurokracji w Cesarstwie Wilhelma – namiętność ta nie opuszczała ich ani w Republice Weimarskiej, ani w Trzeciej Rzeszy, ani też w obu powojennych państwach niemieckich, czy w zjednoczonej Republice Federalnej. Funkcjonuje ona w tym narodzie do dzisiaj pod przykrywką swoistej formy lojalności wobec politycznego systemu, jako wynik rozpadu indywidualizacji. W latach Trzeciej Rzeszy był on tak duży, iż nie istniała potrzeba utrzymywania rozbudowanego aparatu inwigilacji. Donosicielstwo w wystarczający sposób wypełniało zapotrzebowanie koncentracyjnych obozów. Aż 80% wyroków wydano w tym czasie na podstawie donosów. W latach 1974–1985 na terenie RFN dwie trzecie przestępstw politycznych wykryto dzięki denuncjacji. O NRD nie trzeba nawet wspominać. Politolog Falco Werkentin uważa wręcz, iż donosicielstwo sprawia, po prostu, Niemcom radość.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Podglądanie sąsiada – „Suplement” Nr 2–3/2000

O narodzinach , O czasie , Radość

„Nie potrafiłem żyć w tamtej rzeczywistości. To był chory świat. Byłem zmęczony wyszukiwaniem sposobów na to, żeby jakoś funkcjonować. Nie pomagało w tym obrzucanie ZOMO-wców kamieniami i wypijanie dużych ilości alkoholu. W społeczeństwie wypaliła się wola walki. Ludzie nie potrzebowali już nawet ubeków, zaszczuwali się sami. Cieszyli się gdy ponownie zaczęto im sprzedawać masło bez kartek.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Poza rzędem – rozmowa Józefa Plessa – „Samo Życie” Nr 2/1999

O życiu , O ludziach , O świecie , O rzeczywostości

„Moja wrażliwość społeczna i wynikająca z niej lewicowość bierze się raczej z wrodzonej empatii.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: Niewrzęda: Rany, które wynikają z empatii – rozmowa Kamili Kasprzak dla „Krytyki Politycznej” http://www.krytykapolityczna.pl/kluby-kp/publicystyka/20130922/niewrzeda-rany-ktore-wynikaja-z-empatii

„(…) już przed napisaniem „Poszukiwania całości”, zacząłem myśleć o emigracji jedynie jak o soczewce, w której skupia się wyobcowanie jednostki samo w sobie, a nie wyłącznie w obcym kraju. Wyobcowanie, które stało się powszechne, także dla tych, którzy nigdy nie opuścili nawet swojego rodzinnego miasta. Wyobcowanie, które generuje system.”

Krzysztof Niewrzęda

Źródło: W Berlinie przestałem się czuć emigrantem – rozmowa Tomira Mazura – „tomir pisze o kulturze” https://tomirmazur.wordpress.com/2015/10/15/w-berlinie-przestalem-sie-czuc-emigrantem/

O poszukiwaniu , O myślach , O myśleniu

„(…) wszystko byłoby zbędne, gdyby na pazerność mieli licencję tylko bonzowie. Jakoś dałoby się wtedy spacyfikować pasibrzuchów i, mimo że Luter zapewnił im wsparcie chrześcijańskiego Boga, można by ich było złoić. Ale chciwość stała się systemowa. Zakręt na pozbawienie innych dostępu do wszystkiego, co można pogonić, mają bowiem również firmy, instytucje finansowe i korporacje. Przede wszystkim te, których dochody przekraczają budżety większości państw.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 53

O Bogu , O wsparciu

„W pełni ogarniasz temat. Ale z kim masz robić hałas? Wszak taki ptak, że nie ma z kim zacnej pikiety nawet ustawić. A jak czasem coś się ziści, to moderatorzy zdarzeń i tak to całkiem przemilczą, albo zrobią z tego blue screen. Chodzi bowiem o to, żeby zbiedzić wszystko, co nie pasi finansjerze, która tuczy gabronów i oczekuje, że w podzięce każdy z nich przywali wazeliną. I oni walą. Począwszy od władzuchny.”

Krzysztof Niewrzęda

Zamęt
Źródło: s. 13

O ptakach , O czasie