Kazimierz III Wielki – najmłodszy syn Władysława I Łokietka i Jadwigi Bolesławówny, król Polski w latach 1333–1370, ostatni monarcha z dynastii Piastów na tronie polskim. W historiografii jest uważany za jednego z najwybitniejszych władców Polski.
Kazimierz III Wielki unormował stosunki z Czechami i Zakonem Krzyżackim. W 1335 udało mu się uzyskać od czeskiego króla Jana Luksemburskiego zrzeczenie się pretensji do polskiego tronu. Ostatecznie w 1348 w Namysłowie zawarł pokój z Czechami na zasadzie status quo nie zrzekając się praw do Śląska. Na mocy pokoju kaliskiego z 1343 odzyskał zajęte przez Krzyżaków Kujawy i ziemię dobrzyńską, w zamian zrzekając się tymczasowo praw do Pomorza Gdańskiego. Kazimierz zrzekł się praw do całego Śląska podczas układu w Pradze w 1356 roku. Głównym sojusznikiem Kazimierza Wielkiego na arenie międzynarodowej były Węgry. Z ich pomocą w latach 1340–1349 przyłączył do Polski większą część Rusi Halicko-Włodzimierskiej. W polityce wewnętrznej doprowadził do kodyfikacji prawa , rozbudowy systemu obrony państwa oraz rozwoju miast. W 1364 ufundował Akademię Krakowską.
Chociaż był czterokrotnie żonaty, nie pozostawił legalnego następcy. Po śmierci Kazimierza − na mocy wcześniejszych układów − tron polski przypadł jego siostrzeńcowi, Ludwikowi Węgierskiemu.
Wikipedia
„Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.”
powiedzenie nawiązujące do liczby zamków i fortyfikacji wniesionych oraz zjednoczenia Polski przez Kazimierza Wielkiego.
Źródło: Seksafery w czasach Piastów i Jagiellonów, polskieradio.pl, 16 listopada 2012 http://www.polskieradio.pl/7/179/Artykul/725819,Seksafery-w-czasach-Piastow-i-Jagiellonow
o powołaniu Akademii Krakowskiej, 1364.
Źródło: przywilej lokacyjny miasta Bydgoszczy, cyt. za: „Przegląd Bydgoski”, Bydgoszcz 1938, tłum. Józef Wolf.
Henryk Samsonowicz, Narodziny państwa i narodu, w: Henryk Samsonowicz, Janusz Tazbir, Tadeusz Łepkowski, Tomasz Nałęcz, Polska – losy państwa i narodu, Warszawa 1992, s. 90.
