François Michel Le Tellier de Louvois, Louvois - francuski polityk, jeden z najwybitniejszych francuskich ministrów wojny, generalny wikariusz Połączonych Zakonów św. Łazarza z Jerozolimy i Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel.
Syn Michała le Tellier, markiza de Barbezieux i Elżbiety Turpin. Pieczętował się herbem: na srebrnym tle pręga rąbowana czerwona w skos, na lewo od głowy wspięty lew czarny.
Żonaty z Anną de Souvré, markizą de Courtenvaux. Miał 6 dzieci:
Michała Franciszka, markiza de Courtanvaux,
Magdalenę Szarlotę , żonę Franciszka VIII de La Rochefoucauld, księcia La Roche-Guyon,
Ludwika Mikołaja, markiza de Souvré,
Ludwika Franciszka Marię, markiza de Barbezieux,
Kamillę,
Małgorzatę , żonę Ludwika Mikołaja de Neufville de Villeroy, markiza Alincourt.Jego ojciec był ministrem Ludwika XIV. Franciszek od 1662 był jego pomocnikiem, poznając w tym czasie dość dobrze organizację i problemy francuskiej machiny wojennej, a od 1666 był już faktycznym kierownikiem ministerstwa wojny. Bardzo szybko młody markiz de Louvois wszedł w łaski króla Ludwika XIV i w 1668 zastąpił ojca na stanowisku ministra wojny. Podniósł liczebność armii, dzięki czemu za jego rządów armia francuska licząca ponad 400 tys. żołnierzy mogła stawić czoło koalicji mocarstw europejskich w czterech wojnach w okresie od 1667 do 1713.
Jego przywódcze talenty dały się pokazać w wojnie dewolucyjnej . Po pokoju w Aix-la-Chapelle, Louvois postanowił zreorganizować i unowocześnić francuską armię, co mu się skutecznie udało – przezbroił piechotę w karabiny skałkowe z bagnetem, wprowadził magazynowy system zaopatrzenia wojsk, zakładał liczne szkoły artyleryjskie i inżynieryjne, wspierał fortyfikacyjne projekty Vaubana. Jego zaangażowanie dało zwycięstwo w wojnie 1672-1678. Po pokoju w Nijmegen Louvois znalazł się w najwyższych łaskach Ludwika XIV, a jego ojciec został mianowany kanclerzem Królestwa. Za jego rządów zdobyto dla Francji Strasburg i unieważniono edykt nantejski. Zajmował się organizowaniem brutalnych dragonad, które okazały się skutecznym narzędziem terroru wśród francuskich hugenotów.
W 1673 został zatwierdzony generalnym wikariuszem Połączonych Zakonów św. Łazarza z Jerozolimy i Najświętszej Marii Panny z Góry Karmel z przywilejami wielkiego mistrza z „wyjątkiem zagranicy”. W czasie jego 20 letnich rządów przyjęto do połączonych zakonów rekordową ilość 566 rycerzy. Louvois utworzył specjalną kategorię „z łaski magistralnej” członkostwa w zakonach dla kandydatów nie mogących udowodnić pochodzenia szlacheckiego. Przyznanie takiego tytułu rycerza „z łaski magistralnej” było równoznaczne z otrzymaniem szlachectwa, co potwierdził król Ludwik XIV w przywilejach dla cieszącego się niegdyś suwerennością zakonu św. Łazarza. Louvois przeprowadził poważne reformy w statutach połączonych zakonów, tworząc m.in. instytucję tzw. komandorii dziedzicznych.
Zmarł 16 lipca 1691 na apopleksję, krótko po opuszczeniu królewskiego gabinetu, co wśród dworzan wzbudzało podejrzenie, że został otruty.
Wikipedia
krytyka małżeństwa Ludwika XIV i markizy de Montespan.
Źródło: Helmut Werner, Tyranki. Najokrutniejsze kobiety w historii, Wydawnictwo Jeden Świat, Warszawa 2005, tłum. Monika Gajowa, ISBN 8389632241, s. 159.