Erich Fromm: Na czasie cytaty (strona 2)

„Przerażona jednostka szuka czegoś albo kogoś, do kogo mogłaby się przywiązać, niezdolna jest już dłużej być swoim własnym, indywidualnym „ja”, desperacko usiłuje pozbyć się go i poczuć znowu bezpieczna, zrzuciwszy to brzmię własnego „ja.””

„Sumienie sprawuje władzę z równą surowością jak autorytety zewnętrzne.”

„Miłość matki nie jest obwarowana żadnym warunkiem.”

„Nasze osądy są skrajnie nieobiektywne, ponieważ żyjemy w społeczeństwie, którego filarami są własność prywatna, zysk i władza. Możliwość nabywania, posiadania i osiągania zysku to święte i niezbywalne prawa jednostki w społeczeństwie industrialnym. Nieistotne jest pochodzenie własności, fakt zaś posiadania nie nakłada żadnych zobowiązań na właścicieli.”

„Nastawienie skoncentrowane na własności i zysku, z konieczności wywołuje pożądanie – a w istocie potrzebę – władzy. W celu sprawowania kontroli nad żywymi ludźmi musimy używać władzy po to, by przełamać ich opór. Celem utrzymania kontroli nad prywatną własnością zmuszeni jesteśmy używać władzy, aby strzec jej przed tymi, którzy mogliby nam ją zabrać, gdyż podobnie jak my, nigdy nie mają jej dosyć. Pożądanie własności prywatnej tworzy pragnienie stosowania gwałtu w celu rabowania innych w otwarty lub skryty sposób.”

„Mieć czy być.”

„Największą radość daje zapewne nie posiadanie rzeczy materialnych, lecz posiadanie istot żywych. W społeczeństwie patriarchalnym nawet „najbardziej mierny mężczyzna z najbiedniejszej klasy” mógł mienić się posiadaczem – wobec żony, dzieci, zwierząt, względem których władza jego była absolutna.”

„Miliony ludzi ma płytką, ale dość komfortową egzystencję – nic nie podnieca ich bardziej niż oglądanie lub czytanie o zabijaniu, bez względu na to, czy jest to morderstwo, czy nieszczęśliwy wypadek w czasie wyścigu samochodowego. Czy nie jest to objawem tego, jak głęboko już się rozwinęła fascynacja śmiercią.”

„Niebezpieczeństwem czasów minionych było to, że człowiek mógł stać się niewolnikiem. Niebezpieczeństwem czasów przyszłych jest to, że człowiek może się stać robotem.”

„Chociaż każdy usiłuje trzymać się możliwie jak najbliżej innych, pozostaje jednak zupełnie samotny, przepełniony głębokim uczuciem niepewności, niepokoju i winy, co występuje zawsze, gdy człowiekowi nie udaje się przezwyciężyć osamotnienia.”

„Filmy, komiksy, gazety ekscytują, ponieważ pełne są opisów zniszczeń, sadyzmu, brutalności.”

„W XIX wieku problem polegał na tym, że Bóg umarł; w XX w. problemem jest to, że umarł człowiek.”

„Nawoływanie się w ciemności nie przynosi światła.”

„Niektórym interesom sprzyja znalezienie prawdy, innym jej niszczenie.”

„A jednak jest faktem, że człowiek poza sferą pracy zawodowej jest niezmiernie mało zdyscyplinowany. Kiedy nie pracuje, chce leniuchować, leżeć sobie nic nie robiąc, lub innymi słowy „relaksować się”. I właśnie ta chęć nieróbstwa jest w dużej mierze reakcją przeciwko rutynie życia.”

„Jeśli nie wystarcza tu sama rutyna pracy, człowiek pokonuje swoją nie uświadomioną rozpacz przy pomocy rutyny rozrywek, biernego konsumowania dźwięków i obrazów, jakie stawia mu do dyspozycji przemysł rozrywkowy.”

„Wiele czysto subiektywnych pragnień jest obiektywnie szkodliwych.”

„A nic nie jest tak jałowe i pozbawione życia, nic nie jest tak bezczelnie kłamliwe i destruktywne jak mdłe uśmiechy z plakatów i bezmyślne zadowolenie tygodników, które zapewniają nas, że jesteśmy bezgranicznie szczęśliwi.”

„Szczęście nie jest ani dziełem przypadku, ani darem bogów. Szczęście to coś, co każdy z nas musi wypracować dla samego siebie.”