Élisée Reclus – francuski geograf; działacz anarchistyczny.
Élisée Reclus urodził się w Sainte-Foy-la-Grande . Był drugim synem protestanckiego pastora; miał czternaścioro rodzeństwa, z których niektórzy stali się później znani jako pisarze, działacze polityczni albo naukowcy.
Edukację zaczął w Nadrenii, kontynuował ją w szkole protestanckiej w Montauban, a potem na uniwersytecie w Berlinie, gdzie kształcił się pod kierunkiem Carla Rittera.
Do 1851 r. mieszkał we Francji, skąd wyjechał po zamachu stanu i wprowadzeniu rządów Ludwika Napoleona Bonaparte . Następne sześć lat spędził w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Ameryce Środkowej i Kolumbii. Po powrocie do Paryża opublikował wiele artykułów z dziedziny geografii w czasopismach „Revue des Deux Mondes” i „Tour du monde” oraz innych periodykach, a także książki Histoire d’un ruisseau i La Terre, description des phénomènes de la vie du globe .
W 1869 r. przyłączył się do Międzynarodowego Aliansu Demokracji Socjalistycznej, stworzonego przez Michała Bakunina.
W 1870 r. podczas oblężenia Paryża przez wojska pruskie Reclus należał do kompanii balonowej Félixa Nadara, wywożącej i przywożącej pocztę z i do oblężonego miasta .
Brał udział w Komunie Paryskiej, która została proklamowana krótko potem w odpowiedzi na kapitulację Francji – jako członek Gwardii Narodowej, jak i I Międzynarodówki. Był autorem manifestu opublikowanego w czasopiśmie „Cri du Peuple” , skierowanego przeciwko rządowi w Wersalu.
5 kwietnia dostał się podczas walk do niewoli, a 16 października został skazany na dożywotnie zesłanie do Nowej Kaledonii. Dzięki wstawiennictwu naukowców angielskich i amerykańskich wyrok zamieniono w styczniu 1872 r. na dożywotnie wygnanie.
Po krótkim pobycie we Włoszech wyjechał do Clarens w Szwajcarii, gdzie wznowił swoją pracę naukową, publikując Histoire d'une montagne i pisząc większą część swojego naukowego opus magnum La Nouvelle Géographic universelle, la terre et les hommes w 19 tomach . Dzieło otrzymało w 1892 r. złoty medal francuskiego Towarzystwa Geograficznego .
W połowie lat 70. XIX w. Reclus był jednym z pierwszych działaczy anarchistycznych, którzy opowiedzieli się za odrzuceniem anarchokolektywizmu i poparciem anarchokomunizmu . To również m.in. dzięki niemu pod koniec lat 70. działacze jednej z głównych wówczas organizacji anarchistycznych w Europie – Federacji Jurajskiej – zaczęli popierać program anarchokomunistyczny.
Od 1892 r. pracował na uniwersytecie w Brukseli. Zmarł 4 lipca 1905 w Torhout .
Wikipedia
On Vegetarianism (1901), in Anarchy, Geography, Modernity: The Radical Social Thought of Elisée Reclus, edited by John P. Clark and Camille Martin (Lexington Books, 2004), p. 174 https://books.google.it/books?id=Dge71MovfE0C&pg=PA174.