Dolores Ibárruri Gómez – hiszpańska polityk baskijskiego pochodzenia, również obywatelka ZSRR, współorganizatorka, długoletnia pierwsza sekretarz a następnie przewodnicząca Komunistycznej Partii Hiszpanii, członkini parlamentu. Autorka głośnego powiedzenia ¡No pasarán!.
Urodzona jako ósme dziecko w baskijskiej rodzinie mieszkającej w mieście Gallarta w Kraju Basków, ze względu na złą sytuację materialną nie odebrała w młodości należytego wykształcenia. Od najmłodszych lat zaangażowała się w działalność ruchu socjalistycznego. W 1916, w wieku 20 lat, poślubiła działacza Juliána Ruiza. Gdy ten został aresztowany za udział w nielegalnym strajku, Ibárruri zapisała się do Komunistycznej Partii Hiszpanii . W tym okresie przyjęła również pseudonim, pod którym poznał ją cały świat: La Pasionaria – młoda działaczka podpisywała tak inspirowane dziełami Karola Marksa artykuły, pisane do górniczej gazety "El Minero Vizcaíno". W następnych latach pięła się po szczeblach partyjnej hierarchii, w 1930 roku wybrana została do władz partii.
Wraz z nadejściem Drugiej Republiki Ibárruri przeniosła się do Madrytu, gdzie została redaktorem naczelnym lewicowej gazety "Mundo Obrero". Działała aktywnie na rzecz równouprawnienia kobiet, w 1933 brała udział, jako delegatka PCE, w obradach Międzynarodówki Komunistycznej w Moskwie. W 1936 roku wybrana została do hiszpańskiego parlamentu.
Cały świat usłyszał o niej w czasie hiszpańskiej wojny domowej. La Pasionaria była zaciekłym obrońcą Republiki, wiece z jej udziałem przyciągały tysiące słuchaczy, w dużej mierze kobiet. Właśnie w czasie jednego z takich wieców, w Madrycie, padło hasło ¡No pasarán! – Nie przejdą!, a po nim zdanie Mejor morir de pie que vives eadilles! - Lepiej umierać stojąc, niż żyć na klęczkach!. Po upadku Republiki w 1939 roku, La Pasionaria przedostała się do ZSRR, gdzie kontynuowała działalność polityczną. Jej jedyny syn, Rubén, zaciągnął się do Armii Czerwonej i w 1942 roku poległ pod Stalingradem.
W 1944 mianowana pierwszym sekretarzem PCE, funkcję tę piastowała az do roku 1960, kiedy to została przewodniczącą Partii. Przebywając na emigracji przyjęła radzieckie obywatelstwo, odebrała również wiele wyróżnień .
Po śmierci generała Franco powróciła do kraju. Mimo zaawansowanego wieku kontynuowała działalność polityczną. W pierwszych demokratycznych wyborach z 1977 roku ponownie wybrana do parlamentu, stanowisko przewodniczącej CPE pełniła aż do śmierci. Pod jej wodzą partia dokonała reformy programowej, będąc pierwszym komunistycznym ugrupowaniem w Europie, który ze swojego programu wykreślił elementy leninizmu, uniezależniając się od ZSRR.
== Przypisy ==
✵
9. Grudzień 1895 – 12. Listopad 1989
