„Koniec żartów, panowie, zaczynają się schody.”
Źródło: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, Warszawa 1990, PIW, s. 371.
Antoine-Charles-Louis de Lasalle – francuski generał kawalerii lekkiej w okresie wojen napoleońskich.
Służbę w wojsku rozpoczął w wieku 11 lat, skierowany przez ojca do Pułku Alzackiego jako kadet. Pięć lat później, po ukończeniu nauki, otrzymał stopień podporucznika i wstąpił do 24 Pułku Kawalerii. W czasie rewolucji francuskiej, jako obywatel Lasalle, służy w 23 Pułku Strzelców Konnych pod dowództwem generała Pichegru. Po upadku Robespierra został adiutantem w sztabie generała Kellermanna zwycięzcy spod Valmy. W 1796 roku został oddelegowany do armii włoskiej generała Napoleona Bonaparte.
Początek służby u boku Bonapartego był dość pechowy: młody oficer wpadł w zasadzkę i dostał się do austriackiej niewoli. Wkrótce jednak został uwolniony w ramach wymiany jeńców i w rezultacie Lasalle wziął udział w I kampanii włoskiej , wyprawie do Egiptu , II kampanii włoskiej , a po zawarciu pokoju, w wyprawie z sojuszniczą wówczas Hiszpanią przeciwko Portugalii .
Po proklamowaniu Cesarstwa, 14 lipca 1804 roku został kawalerem Legii Honorowej, a w niecały rok później otrzymał stopień generała brygady.
W latach 1805-1806 wziął udział w rozbiciu trzeciej koalicji, a następnie w rozgromieniu Prus . 30 grudnia 1806 roku został mianowany generałem dywizji. W 1807 walczył w kampanii rosyjskiej w kawalerii rezerwowej marszałka Joachima Murata. W tym samym roku otrzymał tytuł hrabiego Cesarstwa. W roku 1808 został wysłany do Hiszpanii, gdzie zdławił powstanie w Valladolid i doprowadza do zwycięstwa w bitwie pod Medina del Rio Seco. Po bitwie pod Medellin otrzymał dowództwo lekkiej jazdy kawalerii rezerwowej. W roku 1809 roku wziął udział w wojnie z Austrią. Wsławił się w bitwie pod Aspern i zdobyciem twierdzy Raab. Zginął w bitwie pod Wagram 6 lipca 1809 roku.
Antoine-Charles de Lasalle należał do słynnych les beaux sabreurs epoki napoleońskiej – brawurowych, romantycznych, odważnych i inteligentnych generałów lekkiej kawalerii. Do tego elitarnego grona zaliczali się obok niego – Louis Pierre Montbrun, Sainte-Croix i Colbert. Żaden z nich nie przeżył upadku Cesarstwa. Lasalle zwykł mawiać: "Huzar, który dożył trzydziestki, jest zwykłym dekownikiem". W chwili śmierci miał 34 lata.
Antoine-Charles de Lasalle jest autorem wiersza opiewającego szarżę polskich szwoleżerów pod Somosierrą :
Byli w Polsce Francuzi
Są Polacy w Hiszpanii...
Europy nie wzburzy
Ich wspólne panowanie.
Jakiż naród sił tyle
Stawi przeciw ich sile?
Tam gdzie Polak jest z Francuzem,
Śmierci wokół żniwo duże.
Wikipedia
„Koniec żartów, panowie, zaczynają się schody.”
Źródło: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, Warszawa 1990, PIW, s. 371.
„Huzar, który nie zginął, mając lat trzydzieści, jest tchórzliwym trutniem.”
Tout hussard qui n’est pas mort à trente ans est un Jean-Foutre! (fr.)
Inne tłumaczenia: Huzar, który dożył trzydziestki, jest zwykłym dekownikiem.
Wszyscy huzarzy, którzy nie polegli do trzydziestki to cioty!
Źródło: Roman Jarymowycz, Dzieje Kawalerii, wyd. Bellona, 2010, s. 136.